Wat jy moet weet oor fibromialgie:
Fibromialgie is nie ‘n nuwe siekte nie. In 1815 het ‘n chirurg aan die Universiteit van Edinburgh, William Balfour, fibromialgie beskryf. Met verloop van tyd is dit beskryf as chroniese rumatiek, mialgie of fibrositis. Anders as siektes, het sindrome soos fibromialgie nie ‘n bekende oorsaak nie, maar is dit ‘n groep tekens en simptome wat, ongelukkig vir die pasiënt, terselfdertyd aanwesig is. Rumatoïede artritis en lupus is ook sindrome.
Die meeste simptome en emosionele probleme wat met fibromialgie geassosieer word, is nie sielkundig van oorsprong nie.
Dit is nie ‘n “alles in jou kop” versteuring nie. In 1987 het die Amerikaanse Mediese Vereniging fibromialgie erken as ‘n werklike fisiese toestand en ‘n groot oorsaak van gestremdheid.
Fibromialgie kan belemmerend en depressief wees, wat inmeng met eenvoudiger daaglikse aktiwiteite.
-Wat jy van my moet weet:
1. My pyne – My pyne is nie jou pyne nie. Dit word nie deur inflammasie veroorsaak nie. Om jou artritis medisyne te neem help my nie. Ek kan nie werk nie, want my liggaam kan dit nie weerstaan nie. Dit is nie pyn wat net in een deel van die liggaam bly nie. Vandag is dit op my skouer, maar môre kan dit te voet wees, of dalk is dit weg. My pyn word veroorsaak deur seine wat my brein verkeerd bereik, moontlik as gevolg van slaapstoornisse. Dit word nie algemeen verstaan nie, maar dit is werklik.
2. My moegheid: nie net voel ek baie moeg nie. Ek is ernstig uitgeput. Ek wil graag aan fisieke aktiwiteite deelneem, maar ek kan nie. Moet dit asseblief nie persoonlik opneem nie. As jy my gister sien inkopies doen, maar vandag kan ek nie help om die tuin skoon te maak nie, is dit nie omdat ek nie wil nie. Ek betaal die prys om my spiere bo hul vermoë te stres.
3. My konsentrasieprobleme. Almal van ons wat aan fibromialgie ly, noem hierdie probleme “fibro-treine”. Miskien onthou ek nie jou naam nie, maar ek onthou jou gesig. Jy kan dalk nie onthou wat ek belowe het om vir jou te doen nie, al het jy my net sekondes tevore vertel. My probleem het niks met ouderdom te doen nie, maar dit hou dalk verband met ‘n slaapversteuring. Ek het geen selektiewe geheue nie. Party dae het ek geen korttermyngeheue nie.
4. My ongemaklikheid: as ek opstaan of agter die skare aanhardloop, jaag ek jou nie. Ek het nie die beheer oor my spiere om dit te doen nie. As jy agter my op ‘n leer staan, wees geduldig. Deesdae vat ek die lewe en elke stap een op ‘n slag.
5. My sensitiwiteit – ek kan nie hier bly nie! Dit kan as gevolg van sekere faktore wees, byvoorbeeld helder lig, baie harde of lae geraas, reuke. Fibromialgie is al genoem “die versteuring wat alles vererger”.
6. My onverdraagsaamheid: Ek kan nie hitte of humiditeit verdra nie. As ek ‘n man is, sweet ek baie. As ek ook ‘n vrou is. En moenie verbaas wees as ek buite beheer beweeg as dit koud is nie. Ek kan ook nie die koue verduur nie. My interne termostaat is stukkend en niemand weet hoe om dit reg te maak nie.
7. My depressie: Ja, daar is dae wat ek eerder in die bed, by die huis of dood wil wees. Erge pyn is meedoënloos en kan depressie veroorsaak. U opregte belangstelling en begrip kan my uit die afgrond kry.
8. My stres – My liggaam hanteer stres nie goed nie. As ek moet ophou werk, deeltyds werk of my verantwoordelikhede by die huis delegeer, is dit nie omdat ek lui is nie. Daaglikse stres kan my simptome vererger en my heeltemal uitskakel.
9. My gewig: Ek kan oorgewig of maer wees. Dit was in elk geval nie my keuse nie. My liggaam is nie jou liggaam nie. My eetlus word aangetas en niemand weet hoe om dit reg te maak nie.
10. My behoefte aan terapie: as ek ‘n daaglikse massering nodig het, moenie my beny nie. My massering is nie jou massering nie. Oorweeg wat ‘n massering in my liggaam kan doen as pyn in ‘n been verlede week, nou voel ek dit in my hele lyf. Die massering kan baie pynlik wees; maar ek het dit nodig. Massering gereeld kan help, ten minste vir ‘n rukkie.
11. My goeie dae – As jy sien hoe ek glimlag en normaal funksioneer, moenie aanneem dat dit goed gaan met my nie. Ek ly aan chroniese pyn en moegheid wat geen genesing het nie. Ek kan goeie oggende, weke of maande hê. Dit is eintlik goeie môre wat my toelaat om aan te beweeg.
12. My individualiteit: selfs fibromialgie-lyers is nie dieselfde nie. Dit beteken dat ek nie al die simptome kan hê wat genoem word nie. Ek het dalk migraine, pyn in my heupe, skouers of knieë, maar ek het nie presies dieselfde pyn as iemand met hierdie toestand nie.
Ek hoop dit help jou om my te verstaan, maar as jy nog twyfel oor pyn, boekwinkels, biblioteke of die internet het goeie boeke en artikels oor fibromialgie.
Skrywer se nota: Hierdie brief is gebaseer op gesprekke met vroue en mans met fibromialgie regoor die wêreld. Dit verteenwoordig nie enige van die 10 miljoen mense met fibromialgie in die wêreld nie, maar dit kan gesonde mense help om te verstaan hoe verwoestend hierdie toestand kan wees. Moet asseblief nie die pyn van hierdie mense ligtelik opneem nie. Jy wil nie ‘n dag in hul skoene of op hul lywe spandeer nie. Fibromialgie is nie iets wat ons kies om te hê nie, maar as ons dit doen, moet ons ‘n punt bereik waar ons die toestand as deel van ons lewens aanvaar.
