In veel opzichten, Lady Gaga’s nieuwe Netflix-documentaire, Gaga: Five Foot Two, is je standaard popsterdocumentaire, in het straatje van Madonna’s Truth or Dare of Katy Perry’s Part of Me. Het volgt haar terwijl ze liedjes en muziekvideo’s schrijft en opneemt voor haar album Joanne, en zich voorbereidt op concertoptredens (inclusief haar optreden in Super Bowl XLI). Er is een glimp van haar gezinsleven en Lady Gaga, of in dit geval de gewone oude Stefani Germanotta, woont een doop bij als meter van een van de baby’s van haar bandleden. Je ontmoet haar ouders en grootouders. Alle standaard documentaire materiaal van beroemdheden.
Wat maakt Gaga: Five Foot Two? apart is Lady Gaga’s bereidheid om haar worsteling met chronische pijn, in het bijzonder haar fibromyalgie, centraal te stellen in haar verhaal. In feite wordt de hele dokter doorspekt met pijn en trauma, en de strijd om niet alleen haar gezond verstand te behouden, maar ook op een hoog niveau te blijven functioneren. De film opent met Gaga die uit bed komt en een behandeling krijgt voor haar heuppijn. Dus we weten meteen dat pijn centraal zal staan.
Ongeveer 38 minuten in de film, na een ontroerende scène waarin Gaga een lied speelt voor haar vader en grootmoeder, zien we haar in een volledig opgeblazen fibro-uitbarsting, die op het moment van het filmen niet gediagnosticeerd was. We zien Lady Gaga, liggend op de bank onder een handdoek, huilend, en beschrijft “de hele rechterkant van mijn lichaam in een kramp.” Het is krachtig en iets dat elke persoon met fibromyalgie heeft meegemaakt. Ze erkent zelfs, tot haar eer, denk ik, hoe haar voorrecht als enorm beroemde en rijke entertainer haar toegang geeft tot constante en uitstekende gezondheidszorg. “Ik denk aan andere mensen die misschien zoiets hebben, maar die moeite hebben om erachter te komen wat het is, en niet het geld hebben om iemand te hebben die hen helpt”, zegt ze. ‘En ik weet niet wat ik zou moeten zonder al deze mensen om me te helpen. Wat zou ik in godsnaam doen?”
Het is een goede vraag en een die veel, zo niet de meeste mensen met fibromyalgie zich dagelijks afvragen. We weten hoe moeilijk het is om een arts ertoe te brengen het serieus te nemen, hoe gestigmatiseerd chronische pijn is. En de meeste mensen hebben geen miljoenen dollars en verpleegsters als onderdeel van hun entourage. Maar het is nog steeds behoorlijk verbazingwekkend om te zien hoe ze een paar uur later een lichte vertolking van “Bad Romance” voor Tony Bennett’s verjaardag opvoert.
Vervolgens krijgen we een montage van haar werk, langs paparazzi knijpen, begroetingen van radiostations opnemen, fans verrassen. In zekere zin is het inspirerend om iemand te zien gaan van zoveel pijn naar non-stop “aan” zijn voor een bewonderend, vraatzuchtig publiek. Nogmaals, dit zijn allemaal standaard popster-dingen van beroemdheden: Gaga die te maken heeft met een openbare breuk, zich zorgen makend of haar oude fans haar nieuwe look leuk zullen vinden, zal de plaat goed zijn?
Maar het zijn de fibro-dingen die je bijblijven. We zien haar haar dokter bezoeken en haar symptomen opsommenen medicijnen. Dit is een van die “Sterren, ze zijn net als wij”-momenten die beroemdheden proberen te bereiken, en niet altijd met succes. Maar Lady Gaga slaagt erin om het te doen. Ze krijgt een triggerpoint-injectie en we krijgen het te zien, al die tijd is ze gestrest omdat het nieuwe album overal op internet lekt.
“Bewustzijn” is een van die rare termen die veel wordt gebruikt voor ziekten zoals fibromyalgie, en ik weet niet altijd zeker of het genoeg is voor mensen om gewoon “bewust” te zijn dat er iets bestaat. Maar Lady Gaga’s besluit om zichzelf met zoveel pijn te laten zien en ons met haar mee te laten gaan in de spreekkamer van haar dokter, lijkt meer te doen dan alleen het bewustzijn vergroten. Het kan echt het stigma van deze chronische aandoeningen wegnemen. Niemand zou ooit kunnen toekijken hoe Lady Gaga zich voorbereidt op het optreden in de Super Bowl, en haar ‘lui’ noemen, wat een veelvoorkomend scheldwoord is dat wordt gegooid naar mensen met chronische pijnaandoeningen. Ik veronderstel dat er sommigen zijn die hiernaar kijken en zeggen: “Nou, als Lady Gaga het kan, waarom kom je dan niet uit bed?”
Maar slaat de plank volledig mis. Zoals Gaga zelf aangeeft, heeft ze veel geld om te betalen voor medische zorg van wereldklasse, geld dat niet iedereen heeft. Maar er is ook een kwetsbaarheid die ze laat zien dat veel beroemdheden van haar statuur dat niet zouden doen, en dat is een groot probleem.
Zeker kijken naar de film, vooral als je een fan bent. Maar zelfs als je dat niet bent, is het nog steeds een belangrijke film om fibromyalgie in zo’n intieme setting te laten zien.
